MES PROJESİNİ NEDEN ADIM ADIM YAPMALISINIZ

Hasan Kemahlı
Projesis Yazılım Ltd. Genel Müdür
[email protected]
Mayıs 2022

Yaklaşık 18 yıldır fabrikalarda MES projelerinde yer alıyorum. 2004’te Yalın Üretimde Operasyonları ölçmek, standartlaştırmak ve iyileştirmek için yola çıkmıştık. Ülkemizdeki 2.000.000 $ ve üzerinde ciro yapan 10.000 işletmenin Operasyonel giderlerini %20 aşağı çekebilirsek hem o işletmelere her yıl 100.000’er $ kazandırırız hem de ülkemiz 2.000.000.000 $ yıl para kazanır (Hesap hatası yapmadım ortalama ciroyu 2.000.000 $ olarak aldım 😊) diye düşünmüştük. Hem de bu tasarruf lüzumsuz Makine alımı, lüzumsuz Enerji harcaması vb. gibi çoğu yurt dışına ödenen rakamlara dayanıyordu.

OEE Tabanlı Üretim İyileştirme Duruş – Kalite – Hız kayıplarını inceler ve iyileştirmek için çok iyi bir veri tabanı hazırlar. Ayrıca yapması diğer Yalın tekniklerine göre çok daha kolaydır. Aynı zamanda Kaliteli ürün teslimatı, Zamanında ve doğru miktarda teslimat vb. birçok yan getirisi de vardır.

2010 yılına doğru 6 Sigma ve Yalın 6 Sigma ülkemizde moda oldu. 6 Sigma ile uğraşan fabrikalarda sağ olsunlar bize ve ürünümüze ilgi gösterdiler. Onlar, temel olarak, Tanımla (Define) – Ölç (Measure) – Analiz et (Analyze) – Improve (İyileştir) – Kontrol et (Control) adımlarına göre hareket ediyorlardı. MES ürünümüz onlara bu adımların özellikle, Tanımla (Üzerinde çalışabilecekleri binlerce öneri getiriyorduk), Analiz Et (Kullanabilecekleri yapısal büyük veri hazırlıyorduk), Ölç (Zaten online ölçüm yapıyorduk), Kontrol et (set ettikleri değerlerdeki en ufak sapmada anında haber veriyorduk). 6 Sigma uygulayan fabrikalarla ve danışmanlık şirketleriyle de çok güzel çalışmalar yaptık.

2015 yılında Endüstri 4.0 dalgası Türkiye’de moda olduğunda yine bizde tekrardan moda olduk 😊. İnsanlar fabrikadaki üretim verilerinin online ölçümü, bunların analiz edilmesi, ters giden şeylerin anında haber verilmesi, fabrikaların online uzaktan izlenmesi vb. özellikleri çok seviyorlardı. Gerçekten de fabrikamızın Akıllı dijitalleşme yolculuğuna üretimini online izlemekle başlaması en doğru yol geliyor bana 18 yıldan sonra.

Biz bu 18 yılda fabrikaların online izlenmesi, ERP’lerle entegrasyon, Günlük Gantt Şemaları, Yapay Zeka ile olacakları önceden bildirmek, İleri Malzeme ve Operasyon İzlenebilirliği, Sonlu Kapasite Çizelgeleme, Kanban tipi Planlama vb. birçok modül geliştirdik. Ama bütün bunların temelinde yine bizim MQ-MES Quick diye adlandırdığımız kavram vardı (bu aynı zamanda Projesis’te bir modül adıdır). Bu merdivenin ilk basamağıdır ve basamaklar adım adım çıkılmalıdır.

Akıllı Dijital Fabrika olmaya doğru olan yolculuk adım adım gerçekleştirilmelidir. Biz önce Temel MES modülünün kurulmasını ve bunun kullanılarak sağlanacak verimlilikle projenin geri kalanının finanse edilmesine inanıyoruz. Gerçekten faydanın en az %50’si bu MQ modülüyle sağlanmaktadır. Donanım olarak ta sadece 4 makineye 1 operatör terminali almak yeterli olmaktadır. Bu düşük bütçeli olmasının yanı sıra (Yazılım + Donanım) kendinizi test etmek için de iyi bir yöntemdir. Çünkü hiçbir firma gelip dışardan sizin adınıza bu işleri yapamaz. Bu projeyi tasarlamayı, yürütmeyi, organize etmeyi ve sürdürülebilir hale getirmeyi öğrenmelisiniz. Bu düşük yazılım ve donanım bütçeleriyle gerçekleştirilebildiği gibi veri kesintilerinden de çok etkilenmeyen bir yazılımdır. Birkaç makinenin ay içinde birkaç gün verisini okuyamazsanız çok dert olmaz. İşleyen bir Network sisteminiz varsa bu işi yürütebilirsiniz. İstediğiniz takdirde Projesis size Cloud üzerinden de bu hizmeti verdiği için internet bağlantınız olması yeterli olabilir.

Projesis MQ – MES Quick temel modülünü hakkıyla yerine getirip oluşan datalardan iyileştirmeler gerçekleştirip bunlardan para kazandıktan sonra diğer modüllere geçmeniz daha doğrudur. Çünkü bu modülü layıkıyla gerçekleştiremeyen (Bu projeyi yönetip sistemleştiremeyen) firmaların diğer modüllere geçmeleri para ve zaman kaybına yol açtığı gibi enerjisi bölündüğünden Temel modülü bile hiç yapamamaya gidebilmektedir. Sonuçta da proje rafa kaldırılmaktadır.

ERP entegrasyonu modüllerinde içeride temel ERP’den anlayan bir arkadaşa ve dışarıda size yardımcı olabilecek iyi bir ERP firmasına, MA-Üretim Otomasyonu yaparken içeride temel Otomasyon bilgisi olan bir arkadaşa ve dışarıdan iyi bir Otomasyon firmasına, İleri izlenebilirlik yaparken kesintisiz bir Network sistemine, barkod okuyucu ve yazıcılardan iyi anlayan çalışanlara ihtiyacınız olacaktır.

Yazımı bitirirken (Bir sayfayı geçmemesini söylüyor pazarlama bölümümüz. Çünkü daha uzununu okumuyormuşsunuz 😊) önerimi bir kez daha söylemek isterim.