SANAYİDE DİJİTALLEŞME, AMA NE KADAR?

Değer Özkök
Jointech Mühendislik Danışmanlık
[email protected]

Kasım 2022

Son yıllarda çok duyduğumuz ve pandemi ile birlikte her platformda daha da fazla karşımıza çıkan bir kavram var, “Dijitalleşme/Dijital
Dönüşüm”. Hemen her gün, her kuruluş bu konu ile ilgili bir şeyler yapmaya çalışıyor. Peki, nedir bu Sanayide Dijitalleşme?

Bir gün kaçınılmaz olarak tüm şirketlerin hayatına girecek olan dijitalleşmenin başlıkları aşağıdaki şekilde düşünülebilir:

• Büyük Veri
• Nesnelerin İnterneti
• Endüstriyel Robotlar
• Akıllı Sensörler
• Yapay Zekâ
• Otomasyon Sistemleri
• Sanal Fabrikalar

Er ya da geç hepimizin içine gireceği bu dönüşümdeki dikkat edilecek en temel nokta ise, araçla amacı birbirine karıştırılmaması gereğidir.
Ziyaretlerimizde verimsiz çalışan (ya da depolarda bekleyen) robotlar, problemleri çözmesi beklenen yazılımlar, analiz yapılması beklenen ve giderek genişleyen büyük veri bulutu problemlerini üzülerek gözlemliyoruz ve bu israfın büyüklüğüne dikkat çekmek istiyoruz.
Firmaların temel amacı, müşterilerine değer, kendilerine ise kar üretmektir. O halde dijitalleşme bu amaçta kullanılacak bir araçtan daha fazla bir şey olmamalıdır. Dijital dönüşüm, müşteriye üretilen değeri ya da kalitesini arttırmak dolayısıyla karı artırmak amacıyla kullanılacak bir araç olarak ele alınmalıdır. Aksi takdirde süreçleri iyileştirmesi ve verimli hale getirmesi amacıyla yapılan dijitalleşme
israfın kendisi haline gelmektedir.Bunun önüne geçmek ve dönüşümde doğru yerde olmanın sırrı, mevcut problemlerin ve gelişim
alanlarının doğru analizinin yapılmasındadır. Bir doktorun her hastaya aynı tedaviyi vermemesi gibi her fabrikada da aynı çözümler işe yaramayabilir. Yapılması gereken, problemlerin kök neden analizlerinin yapılması ve buna göre de doğru yöntemin firmaya uyarlanmasıdır.
Aksi durumda ne görüyoruz?

• 20 iş istasyonlu bir süreçte tüm verileri takip ederken, ilgili bölümler çalışanları verilere boğarken gerçekten dar boğaz olan noktayı bazen gözden kaçırabiliyoruz. Sadece dar boğaz prosesi takip edip, iyileştirdiğimizde büyük bir üretim artışı ve verimlilik kazabilecekken, başta insan olmak üzere tüm kaynaklarımızı israf ediyoruz. Oysa yapılması gereken, bir analizle doğru veriyi, doğru yerden
almak olmalı.

• Stokları doğru takip edebilmek için, stok analizi raporları, yazılımlar alıyoruz, yazdırıyoruz ama “bu stoklar niçin bu kadar çok?” sorusunu sormuyoruz. Halbuki bu soruyu sorup, bazı noktalarda “kanban” uygulaması, bazı noktalarda görsel yönetim uygulamaları ile sorunun büyük kısmını çözüp, sadece ufak bir kısmı için daha küçük bir yatırım bedeli ile dijitalleşmeye doğru yol alabiliriz.

• Makinelerin, üretim sayılarını arttırmak için robotlar koyuyoruz. Ama 4 saat süren set-up (kalıp değişimi) zamanlarında “SMED” çalışmaları ile iyileşme imkanlarını görmüyoruz. Belki yüzbinlerce Lira harcanarak yapılan yatırımlar da kalıp değişimi süresince çalışmayarak israfa yol açıyor.

• Muhtelif süreçlerdeki adımları takip ederken yazılımlar ve raporlar yazdırıyor ama mevcut süreçteki gereksiz adımlarla ilgili çalışma yapıp, gereksiz adımları ortadan kaldırmıyoruz. O zaman ne yapmalıyız?

Trende uymak için değil, belirlediğimiz ihtiyacımıza göre, ihtiyaç kadar ve ihtiyaç anında dijitalleşmeliyiz. Ama bundan da önce, şirketlerimizde sürekli iyileşme ve israfla savaş kültürü oluşturmalıyız. İhtiyaçlarınızı belirlemek ve süreçlerinizi analiz etmek için her zaman yanınızdayız.